Bij het woord ‘leiderschap’ denken we meestal automatisch aan mannen. En dat is een groot probleem. Want het gebrek aan diversiteit in de belangrijkste besturen zorgt voor matig leiderschap. Misschien zou de kredietcrisis minder heftig zijn geweest als er meer vrouwen in de besturen van banken hadden gezeten! Natuurlijk kun je niet zeggen dat vrouwen op zich betere leiders zijn dan mannen. En dat geldt ook andersom. Het gaat om de diversiteit in de besluitvorming: verschillende perspectieven en onderlinge discussie. Hierdoor wordt mogelijk groepsdenken voorkomen. De vraag is daarbij: hoe kun je bereiken dat er meer diversiteit komt in besturen en directies van grote organisaties? En hoe kunnen ambitieuze vrouwen de top bereiken? Welke belemmeringen komen zij op hun pad tegen? Is er zoiets als een ‘glazen plafond’?
Labyrinth versus glazen plafond
De metafoor van de ambitieuze vrouwelijke manager die tegen een glazen plafond aanloopt in haar carrière, is volgens professor Alice Eagly helemaal uit de tijd. In feite is er geen absolute barrière die vrouwen tegenhoudt om door te stoten naar de top. Het gaat meer om het uitvallen op alle niveaus van de organisatie. In plaats van een glazen plafond spreekt zij dan ook liever van een labyrinth. Vrouwen lopen tegen allerlei obstakels aan tijdens hun gehele loopbaan, inclusief lange werkdagen en machocultuur. Die obstakels houden hen tegen om te komen op het punt waar ze een gooi kunnen doen naar een leiderschapspositie aan de top.
De route naar de top is voor vrouwen complex en vaak ook onderbroken, waardoor onderweg steeds minder vrouwen bereid zijn om offers te brengen om door te stoten naar boven. Als voorbeeld haalt zij daarbij aan dat mensen met een topbaan vaak veel meer dan veertig uur per week moeten werken. Degenen die langer werken, komen meestal ook sneller in aanmerking voor een hogere positie. Dit brengt mensen met veel privéverantwoordelijkheden (gezin, kinderen, etc.) – dus veelal vrouwen – gelijk op achterstand. Een ander obstakel is de ‘double bind’, als het gaat om leidersschapsgedrag van vrouwen. Uit onderzoek komt naar voren dat een vrouw zich assertief opstelt en de leiding neemt, mensen veelal negatief reageren, maar wanneer zij zich gedraagt volgens het stereotype beeld van de lieve en zachte vrouw, dan kan zij worden gezien als een slechte leider.
Eagly raadt vrouwen aan de top dan ook een mix aan van cultureel bepaald mannelijk gedrag met de positief gewaardeerde aspecten van vrouwelijk gedrag. ‘Vrouwelijke warmte’ is misschien niet welkom in sommige extreem masculiene organisaties, maar over het algemeen komt uit allerlei onderzoek naar voren dat succesvolle vrouwen zowel typisch mannelijke als vrouwelijke gedragspatronen ten toon spreiden.
NTR-serie ‘Leiders gezocht’
In de NTR-serie ‘Leiders gezocht’ reist Jeroen Smit de wereld over en vraagt aan vooraanstaande leiders/denkers als Jeroen van der Veer, Fabio Barbosa, Neelie Kroes, Henry Mintzberg en Anselm Grün welk leiderschap deze eeuw nodig heeft. De huidige financieel-economische crisis heeft immers één ding heel duidelijk gemaakt: het leiderschap van de twintigste eeuw voldoet niet meer. Met in het achterhoofd de lessen over falende leiders bij Ahold en ABN/Amro vraagt Smit zich af: wat voor leiders zijn nu nodig, waar zitten ze en wat moeten ze kunnen? In de eerste aflevering – te zien op ‘Uitzending gemist’ gaat hij op zoek naar de essentie van vrouwelijk leiderschap. In deze aflevering onderzoekt Jeroen Smit of vrouwen betere leiders zijn dan mannen. Met: Audur Capital (Halla Tomasdottir en Kristen Petursdottir), Jaap Koolhaas, Alice Eagley, Ansgar Gabrielsen en Neelie Kroes. (Lees meer op de website en bekijk het tv-programma hier.)
Bronnen:
- Eagly, A. H., & Carli, L. L. (2007). Through the labyrinth: The truth about how women become leaders. Boston: Harvard Business School Press.
- Website NTR
Photo by JESHOOTS.COM on Unsplash
